Welke alpinistenbijl kiezen?
Een symbool van de bergsport, de keuze van een ijsbijl hangt af van het toekomstige gebruik (gletsjertocht, ski-bergbeklimmen, gemengd, ijsklimmen...).
Anatomie van een alpinistenbijl
Hoewel er verschillende modellen bergbeklimmersijsbijlen bestaan, blijft de samenstelling hetzelfde. Het ziet er als volgt uit:
- Een steel die recht of gebogen kan zijn;
- Een lemmet (dun, dik, recht of gebogen, met meer of minder scherpe tanden);
- Een gording (een soort "schop" om sneeuw te hakken of te graven) of een hamer om pitons in de rots te slaan;
- De pikhouweel (het onderste deel van de steel).
De steel kan gemaakt zijn van aluminium, hout of carbon. Zoals bij de meeste sportuitrustingen heeft aluminium het grote voordeel goedkoop te zijn, terwijl het toch stevig genoeg is om je veiligheid te garanderen. Carbon daarentegen is aanzienlijk lichter, wat een belangrijk voordeel is op lange expedities.
De meeste lemmeten zijn van staal, bekend om zijn slijtvastheid. Bij sommige lichte ijsbijlen wordt staal echter vervangen door aluminium, dat extreem licht is. Er zijn twee categorieën lemmeten te vinden in de bergsportafdeling: T (Type 2) en B (Type 1).
Type 2: dikker en sterker lemmet (minder risico op breuk), geschikt voor gemengd terrein en technisch klimmen.
Type 1: dunner lemmet met betere penetratie (bijvoorbeeld voor ijsklimmen).
Aan de andere kant van het lemmet zit ofwel een gording ofwel een hamer. De keuze hangt af van het gebruik. Voor sneeuwpassages is de gording essentieel om sneeuw te ruimen. Voor klimpassages wordt de hamer gebruikt om pitons opnieuw vast te slaan en te controleren of ze goed vastzitten. Tot slot is de pikhouweel het uiteinde van de steel. Voor wandelbijlen is deze van staal, waardoor hij beter bestand is tegen slijtage. Sommige modellen hebben een eenvoudig afgeschuinde punt.
Riem of leash?
De laatste jaren heeft de leash terrein gewonnen ten opzichte van de klassieke polsriem. De polsriem verbindt de ijsbijl met je hand, terwijl de leash hem aan je lichaam bevestigt. Met de leash is het gemakkelijker om de ijsbijl van de ene hand naar de andere over te zetten zonder het risico dat hij valt.
De verschillende soorten ijsbijlen
Afhankelijk van het gebruik variëren de vorm en de grootte van de alpinistenbijl. Om de juiste ijsbijl te kiezen, moet je eerst bepalen welke activiteit je ermee gaat doen. Er zijn vijf hoofdtypen:
- De wandelbijl;
- De lichte bijl;
- De technische bijl;
- De gespecialiseerde bijl;
- En de veelzijdige bijl.
De eerste is bedoeld voor liefhebbers van gletsjerwandelingen en sneeuwtochten zonder technische moeilijkheden (met name zonder verankering). De steel is recht, of bijna recht, omdat hij als wandelstok kan worden gebruikt. Hij is ook langer dan de meeste andere ijsbijlen. De lengte varieert tussen 50 en 80 cm. Als je de bijl met gestrekte arm vasthoudt, moet hij tot aan je enkel komen. Het lemmet heeft weinig tanden en is naar beneden gebogen. De tanden zijn afgerond om verwondingen te voorkomen. De gording wordt gebruikt om sneeuw opzij te schuiven, zolang er geen ijs aanwezig is.
De lichte ijsbijl wordt eerder beschouwd als een occasioneel hulpmiddel dan als een echt werktuig. Hij wordt meestal gebruikt bij ski-alpinisme. Ultraleicht (ongeveer 300 g), hij dient als wandelstok of als reservebijl.
De technische ijsbijl moet robuust zijn, met een stalen lemmet. Deze ijsbijl is korter en heeft een gebogen steel, wat een betere verankering mogelijk maakt op ijs- en sneeuwhellingen. Hij wordt gebruikt op steile hellingen tussen 50 en 60 graden. Zijn tanden zijn scherper en zijn lemmet is dunner.
De gespecialiseerde ijsbijlen zijn ontworpen voor een specifieke activiteit. Een goed voorbeeld hiervan zijn ijsbijlen voor ijsklimmen. Ze zijn kort (ongeveer 50 cm), hebben een sterk gebogen steel, een versprongen handgreep en een dun maar stevig lemmet. Dankzij hun gebogen vorm kunnen ze gemakkelijk in en uit het ijs worden getrokken. Met dit type bijl wordt verticaal klimmen een waar genot. Bovendien hebben sommige modellen verwisselbare lemmeten om zich aan te passen aan de staat van het ijs.
Tot slot is de veelzijdige ijsbijl geschikt voor een breed scala aan activiteiten. Hij behoudt meestal de rechte steel van een wandelbijl, met een stevige kop, een dun lemmet en scherpe tanden. Dit is een ideale keuze als je verschillende disciplines wilt uitproberen voordat je je op een specifieke activiteit richt.
Certificeringen
In Europa is de relevante certificering EN13089. Deze norm garandeert de stevigheid van de steel, de sterkte van het lemmet en de kwaliteit van de verbinding tussen deze twee onderdelen.
De juiste ijsbijl kiezen betekent vooral bepalen hoe je hem in reële omstandigheden zult gebruiken. Een model dat is aangepast aan je activiteit zal ergonomischer en efficiënter zijn dan een veelzijdig model. Betere verankering, meer comfort en veiligheid: een goede ijsbijl moet aanvoelen als een verlengstuk van je hand.
DE DRIE BELANGRIJKSTE PUNTEN OM TE ONTHOUDEN BIJ HET KIEZEN VAN EEN IJSBIJL:
- Naast de veelzijdige ijsbijlen is elk model ontworpen voor een specifieke activiteit.
- De vorm en dikte van het lemmet beïnvloeden de verankeringseigenschappen.
- Het gewicht is een cruciale factor om rekening mee te houden.